کاوان الکتریک | ساخت انواع تابلو
نویسنده: کاوان الکتریک تابلو برق یک محفظه برای نگهداری، سیم‌بندی و محافظت از تجهیزات الکتریکی یا الکترونیکی است. این تجهیزات می‌توانند شامل کلیدها، قطعات کنترلی، حفاظتی، لوازم نمایشگر (ولتاژ، جریان، فرکانس، توان و …) و غیره باشند. اما درون این تابلو برق صنعتی چه می‌گذرد؟ در این مقاله از کاوان الکتریک قصد داریم با کنار زدن پرده‌ی رمز از دنیای درون تابلو برق صنعتی، اجزای تشکیل دهنده‌ی آن و وظایف‌شان را به زبانی ساده و کاربردی شرح دهیم با ما همراه باشید.
معرفی قطعات تابلو برق صنعتی
اسکلت تابلوبرق
اسکلت تابلو برق در دو نوع دیواری و ایستاده طراحی و ساخته میشود. اسکلت تابلوبرق دیواری در مدل‌های روکار ، توکار و بارانی به بازار عرضه میگردد.
اسکلت تابلوبرق ایستاده در تیپ‌های سیواکن و ریتال ساخته می‌شوند که در تیپ ریتال به مدل‌های PS4000 , ES5000 , TS8 تقسیم میشود. جنس اسکلت تابلو برق از ورق آهن (سیاه) ، گالوانیزه ، استیل ، کامپوزیت و یا PVC ساخته میشود.
رنگ اسکلت تابلوبرق در دو نوع الکترواستاتیک RAL 7032 , RAL 7035در کوره انتخاب و رنگ پاشی میشود.
بدنه اسکلت تابلو برق باید دارای IP مناسب که شرایط غیر قابل نفوذ از ورود آب و ریزگردهای درشت را داشته باشد ، اسکلت تابلو برق دارای یک صفحه سینی گالوانیزه برای جانمایی تجهیزات و داکت کشی میباشد. اسکلت تابلو برق باید مقاوم در برابر ضربات ناگهانی و همینطور از مقاومت مکانیکی بالای برخوردار باشد.
کلید مینیاتوری mcb
کلید مینیاتوری بعنوان یک قطع کننده در برابر اضافه جریان و همینطور اتصال کوتاه در مدار استفاده میشود. کلید مینیاتوری در دسته تک پل ۲ پل ۳ پل و ۴ پل بصورت تک فاز و سه فاز در بازار عرضه میشود. کلید مینیاتوری قابلیت اضافه شدن رله شنت برای فرمان trip و کنتاکت کمکی برای اعلام وضعیت را دارا میباشد و همینطور در تیپ‌های A , B , C , D ,Z تولید می‌شوند. کلید مینیاتوری از متداول‌ترین تجهیزات استفاده شده در صنایع اداری , ساختمانی , مسکونی و صنعتی میباشد. رنج جریانی این کلیدها از ۱ تا ۶۳ آمپر و در ولتاژ‌های ۲۲۰ تا ۶۹۰ ولت و با قدرت قطع ۴ کیلو آمپر ، ۶ کیلو آمپر و ۱۰ کیلو آمپر تولید میشود. کلیدهای مینیاتوری با نصب بر روی ریل در تابلوهای برق جانمایی می‌شوند.
◁◁مطلب پیشنهادی: کلید مینیاتوری چیست؟
کلید مینیاتوری
مشاهده همه
کلید محافظ جان
کلید محافظ جان RCD یا کلید جریان تفاضلی و همینطور جریان دیفرانسیلی و یا جریان باقیمانده هم گفته میشود این کلید با اندازه‌گیری مداوم جریان رفت و برگشتی در مدار متوجه نشتی جریان شده و سریعاً فرمان tripرا صادر می‌کند. کلیدهای محافظ جان به صورت تک فاز و سه فاز از آمپراژ ۱۶ تا ۶۳ آمپر در ولتاژ‌های کاری ۲۲۰ تا ۶۹۰ ولت تولید و ساخته می‌شوند. قدرت قطع این کلیدها در دسته های ۱۰ کیلوآمپر ، ۲۵ کیلوآمپر و ۳۶ کیلوآمپر در بازار موجود میباشد. حساسیت نشتی جریان این کلیدها در دو تیپ ۳۰ میلی آمپر و ۳۰۰ میلی آمپر در دسته های تک فاز و سه فاز تولید میشود.
کلیدهای محافظ جان با قرارگیری بر روی ریل در تابلوهای برق جانمایی می‌شوند. کلیدهای محافظ جان که فقط وظیفه حفاظت در برابر نشتی جریان را دارند به عنوان RCCB و متقابلاً اگر وظیفه ی جلوگیری از اضافه بار هم در کنار نشتی جریان به عهده داشته باشند به عنوان RCBO شناخته می‌شوند. امروزه از کلیدهای محافظ جان در حفاظت از پرسنل در بخش‌های اداری ، صنعتی و همینطور از ساکنین مناطق مناطق مسکونی استفاده میشود.
◁◁مطلب پیشنهادی: کلید محافظ جان چیست؟
کلید اتوماتیک mccb
کلید اتوماتیک یا کلید کامپکت به عنوان یک بریکر یا قطع کننده در تابلوهای برق مدار را در برابر اضافه جریان و اتصال کوتاه حفاظت می‌کند. کلیدهای اتوماتیک دارای رله‌های الکترونیکی هستند که ولتاژ و جریان ورودی را در هر لحظه کنترل و خروجی را مطابق با تنظیمات داده شده در مدار تزریق می‌کنند. کلیدهای اتوماتیک از بازه ۲۵ تا ۱۶۰۰ آمپر در ولتاژ‌های ۲۲۰ ، ۳۸۰ و ۶۹۰ ولت و همینطور در قدرت قطع ۲۵ کیلوآمپر ، ۳۶ کیلوآمپر ، ۵۰ کیلوآمپر ، ۷۵ کیلوآمپر و ۱۰۰ کیلو آمپر ساخته می‌شوند. این کلیدها قابلیت نصب رله آندر و شنت برای فرمان‌پذیری در صورت trip یا کنترل پذیری در برابر خروجی کنترل فاز را دارند.
از دیگر ادوات قابل نصب بر روی کلیدهای اتوماتیک موتور راه انداز میباشد این تجهیز فرمان قطع و وصل را به صورت خودکار انجام می‌دهد. امروزه کلیدهای اتوماتیک در صنعت جایگاه بسیار مهمی دارند و در ورودی اصلی تابلوهای برق از آنها استفاده میشود.
کلید هوایی
کلیدهای هوایی ACBبریکر یا قطع کننده هایی هستند که امروزه جایگزین کلیدهای روغنی شده‌اند. مکانیزم عملکرد این کلیدها بر این اساس است که ، احتراق ناشی از قطع و وصل کلید در پلاتین های قدرت در محفظه ی هوا صورت می‌گیرد از این رو بعنوان کلیدهای هوایی شناخته می‌شوند. قطعه ای که وظیفه ی دفع احتراق را دارد بنام “جرقه گیر” در قسمت های بالا و پایین کلید جایگذاری شده است. کلیدهای هوایی به عنوان ورودی اصلی در تابلو برق استفاده میشود پلاتین‌های این کلید جهت اتصال به شینه مسی در دو مدل عمودی و افقی قابل تنظیم هستند. رنج جریانی این کلیدها از ۶۳۰ تا ۶۳۰۰ آمپر در ولتاژ‌های کاری ۲۲۰ تا ۶۹۰ ولت در بازار عرضه میگردد. قدرت قطع این کلیدها ۴۵ کیلو آمپر ، ۶۵ کیلو آمپر و ۱۰۰ کیلو آمپر دسته‌بندی میشود. کلیدهای هوایی مجهز به رله شنت و آندر برای کنترل در حالت trip و فرمان‌پذیری از خروجی کنترل فاز ساخته شده‌اند همچنین این کلیدها قابلیت نصب موتور راه‌انداز را هم دارند. کنتاکت های کمکی در این کلیدها می‌توانند اعلام وضعیت برای ما در اتاق کنترل یا plc داشته باشند. کلیدهای هوایی در دو دسته فیکس و کشویی با توجه به طراحی تابلو برق نصب می‌گردند. این کلیدها با قابلیت نصب میکرولوژیک‌های مختلف قابلیت تشخیص خطای نشتی جریان ، اضافه بار اتصال کوتاه و خطای زمین را دارند.
کلید حرارتی
کلید حرارتی MPCB یا کلید محافظ موتوری برای کنترل جریان حرارتی و مغناطیسی در تابلو برق‌های موتوری استفاده میشود. این کلید وظیفه کنترل اضافه بار در مدار و همینطور حفاظت در برابر اتصال کوتاه را به عهده دارد. رنج جریانی این کلیدها از ۰.۶ تا ۶۳ آمپر میباشد. این کلیدها دارای کنتاکت باز (NO) و بسته (NC) و Fault جهت اعلام وضعیت RUN و OFF و TRIP به اتاق کنترل یا plc می‌باشند. کلیدهای حرارتی به دو دسته شستی و سلکتوری تقسیم میشود. این کلیدها قابلیت مکمل شدن با کنتاکتور در تابلوبرق را جهت کنترل مدار را دارند. این کلیدها برای موتورهای تک فاز سه فاز و آسنکرون کاربرد دارند. ولتاژ کاری این کلیدها از ۲۲۰ تا ۶۹۰ ولت میباشد. کلیدهای حرارتی در زمان راه‌اندازی موتور با توجه به کلاس اندازه‌گیری مقاومت از خود نشان نمی‌دهند اما در طول کارکرد موتور در صورت اضافه بار سریعاً از خود واکنش نشان می‌دهند.
کنتاکتور
کنتاکتورها تجهیزات الکترومکانیکی هستند که برای قطع و وصل مدار قدرت توسط بوبین تحریک کننده کنترل می‌شوند. کنتاکتورها در دسته کاری ولتاژ DC و AC می‌توانند به خوبی عمل کنند. همینطور بوبین آنها هم در هر دو دسته AC و DC در بازار موجود میباشد. کنتاکتورها دارای کنتاکت های باز (NO) و بسته (NC) جهت اعلام وضعیت به اتاق کنترل یا plc می‌باشند همچنین قابلیت اضافه شدن کنتاکت های اضافه هم به آنها وجود دارد. بازه جریانی کنتاکتورها از ۹ آمپر تا ۸۰۰ آمپر میباشد که در رنج‌های بالا به عنوان کنتاکتور خلا از آنها نام برده میشود کنتاکتورها به عنوان قطع کننده برق‌های ورودی تابلو برق و یا همینطور راه‌انداز موتوری و یا کنترل کننده روشنایی هم در تابلو برق استفاده می‌شوند. کنتاکتورها قابلیت نصب بر روی بیمتال جهت کنترل اضافه بار در تابلو برق‌های موتوری را دارند. ولتاژ کاری کنتاکتورها از ۲۲۰ تا ۶۹۰ ولت میباشد. کنتاکتورها دارای پلاتین اصلی و فرعی جهت تعمیر و نگهداری در طول مدت کارکردشان هستند.
آمپرمتر
آمپرمتر تجهیزی برای اندازه‌گیری جریان مصرفی تابلو برق است که بر روی درب تابلو نصب میگردد. آمپرمترها در دو دسته آنالوگ و دیجیتال تولید می‌شوند آمپرمتر به صورت سری در مدار نصب میگردد از قرار دادن آن به صورت موازی در مدار جدا باید خودداری کرد چرا که در این صورت مدار دچار اتصال کوتاه و خطرات جبران ناپذیری را هم نیز در پی دارد. آمپرمترها حتماً باید به وسیله ترانس جریان که در ورودی تابلو برق قرار می‌گیرند سربندی شوند چرا که این دو تجهیز مکمل یکدیگر برای اندازه‌گیری جریان هستند. اغلب آمپرمتر های دیجیتال دارای حافظه ثبت شونده اند. آمپرمترهای آنالوگ به صورت نمایشگر عقربه ای عمل می‌کنند و بر اساس مقیاس نشان دهنده دسته‌بندی شده‌اند. از آمپرمترها برای اندازه‌گیری جریان مصرفی موتور هم می‌توان در خروجی کنتاکتورها ، کلیدهای حرارتی و بی متال استفاده نمود. در آمپرمترهای دیجیتال خروجی پورت RS48 برای ارسال به اتاق برق یا plc جهت نشان دادن آمپر مصرفی استفاده میشود.
بی متال
بی متال تجهیزی برای کنترل اضافه بار در تابلو برق‌های موتوری هستند این کنترل کننده الکتروموتور بر اساس انبساط دو فلز به کار رفته در آن که در مواقع اضافه بار از هم جدا شده و فرمان trip را می‌دهند عمل می‌کند. این دو فلز در شرایط عادی کاملاً در کنار یکدیگر هستند اما به محض شروع اضافه بار با توجه به منحنی رفته رفته از هم دور شده تا در نقطه مشخص که به اوج خود می‌رسند کاملاً جدا و بی متال مدار فرمان را قطع می‌کند. بی متال ها باید توسط کنتاکتورها که مکمل عملکردشان هستند در مدار ظاهر شوند حال یا در زیر کنتاکتور به وسیله پیچ‌های خروجی به آن متصل می‌شوند یا به وسیله پایه مجزا بر روی صفحه تابلو برق نصب می‌گردند. باز جریانی بی متال‌ها از ۰.۶ تا ۸۰۰ آمپر میباشد که در ولتاژ‌های کاری بین ۲۲۰ تا ۶۹۰ ولت تولید می‌گردند. بی متال ها دارای تیغه‌های باز (NO) و بسته (NC) برای فرماندهی و همینطور کنترل از اتاق برق یا plc هستند. بی متال ها دارای دکمه reset جهت راه‌اندازی مجدد بعد از خطای trip می‌باشند. همچنین پیچ تنظیم جریان بر روی بی متال قابلیت کنترل جریان خروجی برای الکتروموتور را به ما می‌دهد. بی متال‌ها بعد از خطای trip در دو حالت hand و auto جهت راه‌اندازی مجدد تنظیم می‌شوند.
