کاوان الکتریک | ساخت انواع تابلو
نویسنده: کاوان الکتریک 
راهنمای جامع تابلو برق خانگی و ساختمانی
برای جلوگیری از خطراتی نظیر برق گرفتگی و ایجاد جرقه بین سیم کشی ساختمان و همچنین حفاظت از جان ساکنین مجتمع‌های مسکونی نیاز است که تابلو برق‌هایی در این مناطق نصب کنید. این تابلو برق‌ها انواع متفاوتی مانند اصلی، مشاعات و تابلو برق واحدها دارند که با توجه به کارکردشان می‌توان آن‌ها را از شرکت‌های معتبر تهیه کرد.
تابلو برق خانگی چیست؟
تابلو برق خانگی در واقع جعبه‌ای است که تجهیزات و قطعات مربوط به کنترل برق یک ساختمان مسکونی در آن قرار می‌گیرد. وظیفه این تابلوها توزیع برق به مدارهای مختلف ساختمان است و از جان افراد و همچنین تجهیزات در برابر خطرات برق گرفتگی و اتصال کوتاه حفاظت می‌کنند. این تابلوبرق‌ها دارای ویژگی‌های خاصی هستند که باعث کمک به ایمنی و کارکرد صحیح سیستم برق خانگی می‌شوند. برخی از مهم‌ترین ویژگی‌ها به شرح زیر است:
- محافظت: تابلو برق‌های خانگی باید محافظت‌های مختلفی داشته باشند تا از خطراتی مانند برق گرفتگی، اتصال کوتاه، و بار اضافی جلوگیری کنند.
- دسترسی آسان: تابلو برق باید در محلی نصب شود که به صورت آسان قابل دسترس باشد و در هنگام بروز مشکل، افراد متخصص بتوانند برای قطع برق اقدام کنند.
اهمیت نصب تابلو برق
- ایمنی و جلوگیری از برق گرفتگی: نصب و راه‌اندازی صحیح تابلوبرق‌ها به راحتی از بروز نقص فنی و خطرات الکتریکی و آتش سوزی جلوگیری می‌کند.
- مدیریت و کنترل مصرف برق: این تابلوها می‌توانند انرژی برق را مهار کنند به همین دلیل هم شدت و میزان جریان برق در مدار کنترل میشود.
- افزایش طول عمر وسایل برقی: اگر فشار برق دچار نوسانات ناگهانی شود، تابلو به صورت خودکار برق را قطع می‌کند، همین عامل باعث حفاظت از موتورهای وسایل برقی میشود.
- سهولت در عیب یابی و تعمیر: چنانچه سیستم الکتریکی در ساختمان مسکونی دچار ایراد شود، به راحتی می‌توان مشکل را پیدا کرده و آن را رفع کرد.
اجزای تابلو برق ساختمان
تابلو برق ساختمان مانند هر تجهیز دیگری اجزای مختلفی دارد که در زیر آمده است:
- کونتور برق
- کلیدهای مینیاتوری برای اتصال سیم‌ها
- کلید اصلی برای قطع و وصل جریان برق
- کلید محافظ جان
- فیوزها جهت محافظت مدارها در برابر اضافه بار
- تهویه و گرمایش داخل تابلو برق
- باسبار یا شینه فلزی جهت پخش برق
- ترمینال‌های اتصال سیم
- رله حفاظتی برای قطع برق در صورت اتصال کوتاه
- صفحه آکریلیک جهت نصب و عایق بندی تجهیزات
- درب فلزی با قفل متناسب
- راهنما و علائم ایمنی
◁◁مطلب پیشنهادی: اجزای تابلو برق صنعتی
ابعاد تابلو برق خانگی
با توجه به آن‌که تجهیزات داخل این تابلو برق‌ها از خودشان گرما تولید می‌کنند، باید فضای داخلی تابلو برق به اندازه‌ای باشد که گرمای تولید شده از طریق دستگاه‌های الکتریکی روی عملکرد فرایند کنترل مشکلی ایجاد نکند. با توجه به توضیحات گفته شده فرمول محاسبه سطح تابلو به شرح زیر است:
| فرمول محاسبه سطح تابلو برق ساختمانی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| A | کمترین مساحت موثر(متر مربع) | ||||
| P | توان مصرف شده قسمت‌هایی که درون تابلو برق گرما تولید می‌کنند(وات) | ||||
| Tmax | ماکزیمم دمای قابل قبول تجهیزات درون تابلو برق(سلسیوس) | ||||
| Tamb | ماکزیمم دمای محیط بیرونی(سلسیوس) | ||||
| K | ضریب انتقال حرارتی المان‌های درون تابلو برق | ||||
انواع تابلو برق ساختمانی
تابلو برق‌های ساختمانی بر اساس کارکردشان دارای انواع متفاوتی هستند، جهت خرید هر یک از آن‌ها به ویژگی تابلوبرق‌ها توجه داشته باشید:
تابلو برق اصلی
در این تابلو، برق از طریق کابل اصلی برق شهری وارد آن شده و برق مورد نیاز تمامی واحدهای ساختمان و فضاهای مشاعات تأمین میشود. این تابلو را همچنین به عنوان تابلوی برق اصلی یا تابلوی کنتور یا MDP می‌شناسند.
تابلو برق مشاعات (GDB)
از تابلو برق مشاعات که نام دیگر آن تابلو برق عمومی است، جهت تامین کردن برق بخشی از ساختمان که همه اهالی مجتمع از آن به صورت اشتراکی استفاده می‌کنند، طراحی و استفاده می‌کنند.
این تابلو برق را باید روی فضای مشترکی که برای همگان مانند راه پله، پارکینگ، پشت بام و حیاط نصب کرد. در نقشه‌ها این تابلو با علامت GP نمایش داده میشود.
همچنین از تابلو برق مشاعات می‌توانید برای سیستم‌های آنتن مرکزی، آیفون، اعلام حریق، موتورخانه و آسانسور نیز استفاده کنید.
تابلو توزیع برق واحدها
تابلوهای توزیع برق مورد نیاز مدارهای روشنایی و پریزهای هر واحد مسکونی را فراهم می‌کنند. این تابلوها یک جایگزین عالی برای جعبه‌های تقسیم پراکنده در ساختمان‌های قدیمی محسوب می‌شوند.
در این روش سیم کشی، دستگاه‌های جریان ضعیف مانند روشنایی کاملاً از یکدیگر جدا شده و به صورت جداگانه از تابلوی تقسیم تغذیه می‌کنند.
تابلو برق آسانسور
تابلوی توزیع آسانسور به صورت مستقیم به تابلوی توزیع اصلی مشاعات متصل میشود. اگر دیزل ژنراتور در ساختمان باشد، ابتدا باید باید کابل‌های تغذیه آسانسور به تابلوی ATS و سپس به تابلو توزیع آسانسور متصل شود. برای نصب این تابلو، حتما آن را در نقشه رسم کنید.
تابلو برق پمپ
عملکرد تابلو برق پمپ به صورتی است که می‌تواند مدار جریان الکتریکی که به یک خروجی خاصی انتقال می‌یابد را کنترل کند. این تابلو برق وظیفه محافظت از خانه یا وسایل الکتریکی شما در برابر برق یا اضافه بار جریان را به عهده دارد. اضافه بار زمانی صورت می‌گیرد که در جریان الکتریکی خانه شما برق یا اضافه‌بار جهشی ایجاد شود. این اتفاق در اثر لگد زدن وسایلی مانند یخچال یا کولر و همچنین برخورد صاعقه در نزدیکی محل زندگی‌تان می‌افتد.
تابلو برق روشنایی
این تابلو به محفظه‌ای گفته میشود که جهت سازماندهی انشعابات محیطی قابل استفاده است. این تابلو را جهت حفظ ایمنی محیط و عدم دسترسی به اجزای سیستم‌های برقی تابلوها به صورت جعبه‌ای طراحی کرده‌اند. به طور معمول این تابلو را در دو جنس فلزی و غیرفلزی می‌سازند. محفظه استقرار کلید، محفظه فشار ضعیف، شینه و محفظه سایر اجزای تابلو مهم‌ترین بخش‌های تابلوهای برق روشنایی هستند.
تابلو برق خانگی تک فاز
شما می‌توانید تابلو برق خانگی تک فاز را برای ساختمان‌های مسکونی خود نصب کنید. این تابلو برق ولتاژی برابر ۲۲ ولت شهری دارد. به این دلیل به چنین تابلوبرق‌هایی تک فاز گفته میشود که دارای دو قسمت جریان ورودی، یک رشته فاز و یک رشته نول هستند. برای تکمیل مدار در تابلو برق تک فاز به دو سیم نیاز است. این تابلو برق یک منبع تغذیه متغیر بوده که امکان رسیدن به صفر را دارد.
تابلو برق کنتور دو واحدی
برای نصب این تابلو برق، کابل اصلی برق از طریق تیرهای چراغ برق توسط اداره برق ابتدا وارد ساختمان شده و پس از آن بین واحدها و مشاعات توزیع می‌گردد. با توجه به تعداد کنتورهایی که در داخل این جعبه نصب میشود، می‌بایست اندازه آن را انتخاب کرد. به طور مثال تابلو برق یک ساختمان 10 واحدی باید به نحوی ساخته شود که بتوانید 10 کنتور برق و یک کنتور عمومی داخل آن نصب کنید.
تابلو کنتور برق سه واحدی
تابلو برق سه واحدی در واقع سه فاز واحدی یک توزیع کننده الکتریکی محسوب میشود که جهت توزیع برق سه فاز در یک ساختمان یا مجموعه می‌توان آن را نصب کرد. این تابلوها به طور معمول دارای یک سوئیچ اصلی، فیوزها یا مدارشکن‌ها، و وسایل اندازه‌گیری مانند کنتور برق هستند.
انتخاب تابلو برق خانگی مناسب
قبل از انتخاب تابلو برق مناسب می‌بایست به نکات زیر توجه داشته باشید:
- توجه به ظرفیت مصرفی ساختمان: قبل از خرید می‌بایست مواردی مانند تعداد طبقات، تعداد واحدهای مسکونی و میزان برق مصرفی را مد نظر قرار دهید. این کار کمک می‌کند که تابلو برق را متناسب با نیازهای ساختمانتان تهیه کنید.
- انتخاب نوع تابلو برق: تابلو برق‌ها برای مصارف مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. به طور مثال، تابلو برق برای کارخانه‌های بزرگ با داشتن مقررات صنعتی با تابلو برق برای یک ساختمان مسکونی یا تجاری متفاوت است. از این رو هنگام انتخاب تابلو برق باید به نوع سیستم برقی خود و نیازهای آن توجه کنید.
- استانداردهای ایمنی تابلو برق: هنگام انتخاب یکی از اصلی‌ترین نکاتی که باید به آن توجه کنید، ایمنی تابلو برق‌ها است. استفاده از این تابلو برق‌ها باید بر اساس استانداردهای الکتریکی بین المللی و محلی باشد.
قیمت تابلو برق ساختمان مسکونی
قیمت این تابلو برق‌ها به فاکتورهایی مانند اندازه، قدرت کاری، جنس و استانداردهای مربوط به آن وابسته است. جهت خرید تابلو برق، می‌بایست ابتدا به هزینه‌های آن‌ها توجه داشته باشید. در صورتی که آن‌ها را از شرکت‌های معتبری تهیه کنید، دیگر نیازی به هزینه تعویض و تعمیر تابلو برق ندارید. از این رو بهتر است تابلو برق‌های را مطابق با استانداردهای مورد نظر انتخاب کنید. همچنین قبل از خرید آن‌ها نیازهای سیستم خود را مورد بررسی قرار دهید.
تفاوت قیمت تابلو برق خانگی و صنعتی
بهتر است این نکته را در نظر بگیرید که قبل از خرید تابلو برق صنعتی و خانگی می‌بایست به لیست قیمت آن‌ها توجه کنید. با این‌کار متوجه می‌شوید که قیمت این محصولات با هم متفاوت هستند.
به طور کلی می‌توان گفت که تفاوت اصلی بین تابلو برق خانگی و صنعتی در مصرف توان، پیچیدگی، و نیازهای کاربری آن‌ها خلاصه میشود. شما می‌بایست برای خرید و نصب تابلو برق صنعتی هزینه بیش‌تری بپردازید، چرا که تابلوهای صنعتی دارای اندازه بزرگ‌تر و تجهیزات بیش‌تری هستند. همچنین نیازمندی‌های گسترده‌تری برای حفظ امنیت و کارایی دارند.
نکات مهم در مورد تابلو برق
نکات مهمی در مورد تابلو برق‌ها وجود دارند که باید به آن‌ها توجه ویژ‌ه‌ای داشته باشید:
محل نصب تابلو برق
تابلو برق‌ها را در مکانی نصب کنید که از دسترس افراد غیر مجاز دور بماند. چرا که تابلو برق دارای تجهیزات الکتریکی حساسی است که می‌تواند با دستکاری افراد غیر مجاز تبعات خطرناکی را به دنبال داشته باشد. همچنین تابلو برق را در محلی نصب کنید که از رطوبت، گرد و غبار و ضربه در امان بماند. چرا که رطوبت باعث خوردگی تجهیزات الکتریکی میشود. همچنین ضربه می‌تواند آسیب‌ها و خسارات زیادی را به سیستم الکتریکی ساختمان‌ها وارد کند.
نگهداری و سرویس دوره ای تابلو برق
تابلو برق‌ها مانند سایر تجهیزات الکتریکی بسیار حساس هستند که به نگهداری و تعمیرات اصولی نیاز دارند. در غیر این صورت و همچنین با نصب آن‌ها در مکان‌های نامناسب، ممکن است خسارات زیادی به دنبال داشته باشد. از این رو بهتر است به صورت مداوم تابلو برق را از نظر ظاهری بررسی کنید تا از وجود آسیب دیدگی آن مطلع شوید. به طور منظم تابلو برق را از نظر عملکردی مورد آزمایش قرار دهید. در صورت بروز هرگونه اشکال در تابلو برق، سریعاً آن را تعمیر یا تعویض کنید.
علائم هشدار دهنده روی تابلو برق
این مورد نیز در نصب تابلو برق‌ها اهمیت بسیار زیادی دارد. هنگام نصب می‌بایست روی تابلو برق این علائم درج شود تا سایر افراد از دستکاری تابلو برق خودداری کنند.
برای خرید و انتخاب بهترین و مناسب‌ترین تابلوبرق‌ها می‌بایست نکاتی مانند ایمنی اهالی ساختمان، محل نصب، تجهیز و نگهداری، استانداردهای بین المللی و همچنین قیمت تابلو برق‌ها توجه داشته باشید تا خرید ایمنی را تجربه کنید. در غیر این صورت عوارض جبران‌ناپذیری همچون آتش سوزی، اتصالی سیستم الکتریکی و یا خراب شدن دستگاه‌های برقی خانگی را تجربه می‌کنید. برای نصب و یا تعمیر تابلو برق خانگی و یا صنعتی حتما می‌بایست این‌کار توسط افراد مجرب صورت بگیرد.
